Το πάζλ της Αθηνάς

                          

                       Το παζλ της Αθηνάς

Τον τελευταίο καιρό βλέπουμε ότι η κυβέρνηση συνεχίζει να εφαρμόζει μέχρι τέλους σκληρά μέτρα λιτότητας, επιχειρώντας να συντρίψει κάθε εστία αντίστασης προκειμένου να πετύχει το καταστροφικό έργο της. Βρισκόμαστε σε μια κρίσιμη καμπή, στην οποία το πανεπιστήμιο όπως το γνωρίζουμε δεν μεταρρυθμίζει απλώς ορισμένες παραμέτρους του, αλλά εναρμονίζεται με τους κανόνες και τις επιταγές της αγοράς. Η παιδεία μπαίνει συνολικά στο στόχαστρο ως μέρος της κοινωνίας που δέχεται αλλεπάλληλες βολές. Στο πλαίσιο αυτής της συνολικής επίθεσης, η πανεπιστημιακή κοινότητα έρχεται αντιμέτωπη με την προέκταση της μνημονιακής πολιτικής για την παιδεία και το τέλος της δημόσιου, δωρεάν, δημοκρατικού πανεπιστημίου και των βασικών ακαδημαϊκών ελευθεριών. Φαίνεται ότι σχεδόν κάθε εβδομάδα η κυβέρνηση επιλέγει να στοχοποιεί και να επιτίθεται σε έναν καινούργιο αδύναμο κρίκο:  δημόσιοι υπάλληλοι, εργαζόμενοι στις συγκοινωνίες, αγρότες, πανεπιστημιακοί – ήρθε και η σειρά μας λοιπόν με το σχέδιο «Αθηνά».

Τί είναι όμως το σχέδιο Αθηνά?

Το σχέδιο Αθηνά προβλέπει μία σειρά καταργήσεων, συγχωνεύσεων και ίδρυση νέων ιδρυμάτων, σχολών και τμημάτων. Επιπλέον, επαναπροσεγγίζει τον αριθμό των εισακτέων βάσει των κριτηρίων της αγοράς. Συγκεκριμένα, μετά τις τελευταίες τροποποιήσεις του Υπουργείου Παιδείας που διαμορφώθηκαν υπό το πρίσμα οξέων αντιδράσεων φοιτητών και καθηγητών καταργούνται 26 τμήματα ενώ τα υπόλοιπα που ήταν υπό συγχώνευση μετατρέπονται από τμήματα σε σχολές, γεγονός που καθιστά τα προγράμματα σπουδών ευέλικτα με βάση τα αγοραία κριτήρια. Δημιουργείται ακόμη το περίφημο ομοσπονδιακό πανεπιστήμιο «Αδαμάντιος Κοραής» (που θα περιλαμβάνει το Πάντειο, το Πα.Πει., την ΑΣΟΕΕ, το Γεωπονικό και το Χαροκόπειο) καθώς κι ένα ομοσπονδιακό ΤΕΙ (συγχώνευση των ΤΕΙ Αθήνας και Πειραιά και της ΑΣΠΑΙΤΕ).

Τι σημαίνουν όλα αυτά;

Μιλάμε για μια αλλαγή του συνολικού προσανατολισμού για την παιδεία –επηρεάζονται τόσο οι μαθητές (με τα μηχανογραφικά τους ήδη από φέτος να τους καλούν να επιλέξουν σχολές - και ας δούνε έπειτα τι θα κάνουν με εκείνες) όσο και οι πτυχιούχοι πανεπιστημίων που θα εισέρχονται σε μία γκρίζα ζώνη μεταξύ επισφαλούς /ανασφάλιστης εργασίας και ανεργίας χωρίς συλλογικές συμβάσεις εργασίας και χωρίς επαγγελματικά δικαιώματα.

Δημιουργούνται έτσι νέοι εργαζόμενοι ικανοί για παραγωγή αλλά όχι για κριτική σκέψη - οι πολιτικές και ανθρωπιστικές επιστήμες είναι άλλωστε για τους «από κάτω» επικίνδυνα εργαλεία. Αυτό γίνεται εμφανές καθότι θα υπάρχει ένας κοινός προϋπολογισμός και για τα 5 ιδρύματα που συναποτελούν το «Αδαμάντιος Κοραής». Στην κοινοπραξία αυτή είναι ξεκάθαρο οτι οι οικονομικές επιστήμες θα πριμοδοτηθούν οικονομικά ενώ οι κοινωνικές και ανθρωπιστικές σπουδές θα έχουν μειωμένους διαθέσιμους πόρους καταλήγοντας στην υποβάθμιση και του δικού μας πανεπιστημίου. Οι εσωτερικές αντιφάσεις του ίδιου του σχεδίου είναι φανερές. Όσο κι αν χρησιμοποιεί ως μοχλό προώθησης της μεταρρύθμισης το ιδεολόγημα της εξυγίανσης και του εξορθολογισμού καθώς και τις σημερινές πραγματικές παθογένειες των δημοσίων Πανεπιστημίων, ο νόμος Διαμαντοπούλου/Αρβανιτόπουλου και το Σχέδιο «Αθηνά» δεν έχει καμία σχέση με τον εξορθολογισμό ή με την ακαδημαϊκών κριτηρίων βελτίωση τς τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Στην ουσία είναι η δημιουργία μιας νέας αγοράς εργασίας σύγχρονου κανιβαλισμού, πλήρους εξατομίκευσης, χωρίς διεκδικήσεις και συλλογική κατωχύρωση, συνεχούς κηνυγιού προσόντων και επανακατάρτισης που εγκαθιδρύεται με κριτήριο την εξοικονόμηση πόρων και σίγουρα όχι με ακαδημαϊκά και παιδαγωγικά κριτήρια.

Οι αυταρχικοποιημένες τάσεις των διοικητικών δομών και στα ομοσπονδιακά ιδρύματα με την κατάργηση των ανεξάρτητων τμημάτων, διαμορφώνουν πρόσφορο έδαφος για την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων το επόμενο διάστημα. Η ενιαία διοίκηση και οι ενιαίοι προϋπολογισμοί αποτελούν όχημα για περικοπές εις βάρος των λιγότερο «ανταγωνιστικών» και «παραγωγικών» τμημάτων, χωρίς να εγγυώνται την λειτουργία τους, με κυριότερα τα τμήματα κοινωνικών επιστημών όπως και το δικό μας πανεπιστήμιο. Το σχέδιο Αθηνά αποτελεί μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για να δικαιολογηθεί η περαιτέρω υποχρηματοδότηση σχολών και ιδρυμάτων, με την επιχειρηματολογία να είναι παιδικής φύσεως. Από οικονομικής σκοπιάς επιλέγονται τα λιγότερο κερδοφόρα για το κράτος ιδρύματα (κόστος λειτουργίας, απουσία επικερδών ερευνητικών κ.α.), ενώ από πολιτικής σκοπιάς προτιμώνται προφανώς τα πλέον αδύναμα να ορθώσουν αντιστάσεις (απομακρυσμένα ΤΕΙ, νεκρά πολιτικής δράσης).

Πυρήνας του σχεδίου είναι η ίδια η αντίληψη της κυβέρνησης για το ρόλο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, η οποία αντιμετωπίζει την εκπαίδευση και τη γνώση ως δεξιότητες, τα πανεπιστήμια ως κέντρα επαγγελματικής κατάρτισης που παράγουν και εκπαιδεύουν «δια βίου», εξειδικευμένους, φθηνούς, ευέλικτους , με εξατομικευμένα πτυχία μελλοντικούς εργαζόμενους , ώστε να είναι εύκολα εκμεταλλεύσιμοι από τους εργοδότες στη “ζούγκλα” της αγοράς.

Απέναντι στη λογική που θέλει τη παιδεία εμπόρευμα αντιτάσσουμε την παιδεία ως δημόσιο αγαθό. Διεκδικούμε ένα πανεπιστήμιο που θα εξυπηρετεί τις κοινωνικές ανάγκες, τις δικές μας ανάγκες και θα γεννάει τις ιδέες του αύριο. Όχι ένα πανεπιστήμιο στείρο κέντρο κατάρτισης - προθάλαμο για την παραγωγή εντατικοποιημένων και πειθήνιων εργαζομένων, χωρίς εργατικά δικαιώματα. Μια εκπαίδευση με ενιαίο πτυχίο, με πλατιά επιστημονική μόρφωση και έρευνα για τις ανάγκες της κοινωνίας.  Πρέπει μέσα στον αγώνα να βάλουμε το όραμα ενός άλλου πανεπιστημίου σε μια άλλη κοινωνία που δεν θα λειτουργεί με τους νόμους της αγοράς και του κέρδους και δεν θα αναπαράγει την κυρίαρχη ιδεολογία, αλλά θα είναι ανοιχτό για όλους και όλες, και η γνώση και η έρευνα που θα παράγεται θα καθορίζεται από την κοινωνία και για την κοινωνία.